Arne Decraene
Hoe meer zielen hoe meer vreugd. Zo redeneerde de FIFA, waar niets evenwel is wat het lijkt, toen het besloot om het WK uit te breiden van 32 naar 48 deelnemers. Binnen 3,5 jaar is het zover, alleen ligt het format nog steeds niet vast. Van de oorspronkelijke plannen dreigt binnenkort alvast nog vrij weinig over te schieten. Of hoe de zogenaamde poging tot meer inclusie en diversie op het grootste sportevenement ter wereld slechts een ordinaire dekmantel blijkt om de zakken nog meer te vullen.
In januari 2017 maakte de FIFA officieel bekend dat er voor het WK in 2026 maar liefst 16 extra tickets te verdienen waren, de eerste grote hervorming sinds 1998 – toen we van 24 naar 32 participerende landen gingen. Een van de eerste wapenfeiten van Gianni Infantino ook, wiens masker een jaar na zijn intrede als voorzitter nog moest afvallen. De nieuwe opzet zou de globalisering van het voetbal verder bestendigen en diende deels om de traditionele hegemonie van Europa en Zuid-Amerika tegen te gaan. Belofte maakte toen nog schuld, en dus werden zij bij de herverdeling het minst bedeeld. Al blijft Europa met nu 16 in plaats van 13 vertegenwoordigers de voornaamste slokop. Zuid-Amerika vaardigt voortaan vast zes van haar tien leden af, mede omdat de intercontinentale play-offs op de wip vlogen.
MAROKKAANSE MUNITIE
Daardoor zal ook Oceanië gegarandeerd aanwezig zijn in Canada, Mexico en de VS. Dat de CONCACAF waartoe de drie automatisch gekwalificeerde gastlanden behoren zelf niet langer drie maar zes plekjes krijgt komt wellicht niet toevallig handig uit. Azië en Afrika tot slot zullen daar met respectievelijk acht en negen landen van de partij zijn, tegenover amper vier en vijf stuks in het verleden. Missie geslaagd dus? "135 van onze 211 leden plaatsten zich nog nooit voor het WK. Meer landen krijgen nu de kans om te dromen", verantwoordde Infantino waarom hij de hoogmis van het voetbal haar poorten voor iedereen wilde openzetten. Gesterkt door een paar trends, zoals Costa Rica dat in 2014 een groep met Engeland en Italië overleefde. Een kunstje dat het ei zo na nog eens overdeed met Spanje en Duitsland.
Koren op de molen van Infantino, net zoals het sprookje van Marokko hem munitie verschaft. Of het voorbeeld van de UEFA, dat in 2016 voor het eerst een EK organiseerde met geen 16 maar 24 landen. Nieuwkomers als IJsland en Wales charmeerden door het prompt tot in de kwart- of zelfs halve finale te schoppen. "Prachtige verhalen", aldus Infantino, die volgens hem bevestigden dat de kwaliteit over heel de wereld toeneemt. "Het aantal tickets opkrikken zal voor nog meer investeringen in het voetbal en de ontwikkeling van spelers zorgen", meende hij dat het betere uitzicht op kwalificatie een positieve evolutie teweeg kan brengen. Bij de presentatie van het plan 2026 pakte de FIFA reeds uit met de extra inkomsten die op die manier worden gegenereerd, centen die zogezegd eerlijk zullen worden verdeeld.
KLACHTEN GECOUNTERD
Sceptici weten intussen wel beter. Hoe dan ook hadden Infantino en co toen al oog voor het financiële aspect. Vandaag ruiken ze echter een kans om nog meer munt te slaan uit het WK, al was dat misschien eigenlijk altijd al de bedoeling. Om de Europese clubs, ontevreden met de EK-uitbreiding, te vriend te houden kwam de FIFA destijds nog in één klap met een kersvers format op de proppen. De groepsfase met vier ploegen per groep zou wijken voor een verdubbeling naar 16 poules van elk drie teams, waarin nog steeds de eerste twee doorgaan naar de volgende ronde – in dat geval niet langer de achtste maar wel zestiende finale. Een toevoeging aan de knock-outs dus, gecompenseerd door één match minder in de groepsfase. Een nuloperatie waar de clubs volgens Infantino weinig tegen in te brengen hadden.
Het totale aantal duels zou dan wel stijgen van de huidige 64 naar 80 stuks, qua individuele belasting bleef de balans zo tenslotte break-even. In tegenstelling tot het EK stonden er voor de finalist nog altijd evenveel matchen op het programma, ook de duur van het toernooi – al decennialang ongeveer een maand – zou niet worden verlengd. De kritiek dat zulk een formule niet in te passen valt in de overvolle kalender, zelfs zonder de naweeën van een wereldwijde pandemie, werd op die manier gecounterd. Het beklag van de Europese clubs is trouwens enigszins hypocriet: hun winstbejag zorgde net voor die drukke planning. De drang naar meer matchen, liefst nog op het scherp van de snee, klinkt in ons land maar al te bekend in de oren. Dat ook de FIFA haar graantje wil meepikken zal niemand echt verbazen.
SCHIJNMANOEUVRE
Alleen blijkt de vrees van de spelers hun werkgevers, wiens bezwaren dus niet louter aan nostalgie of Europees conservatisme te wijten vallen, nu toch niet helemaal ongegrond. Ineens klinkt het namelijk dat de FIFA overweegt om op haar stappen terug te keren en het speelschema alsnog aan te passen. Officieel naar aanleiding van de zinderende slotspeeldag in Qatar, gecombineerd met het feit dat er in poules van drie te veel ruimte zou zijn voor manipulatie. Duurde het dan vijf jaar vooraleer iemand dat uitdokterde? Bovendien was er in Rusland op de derde speeldag aan spektakel evenmin gebrek. Neen, dan heeft de zogenaamde poging om de kerk in het midden te houden meer weg van een ouderwets schijnmanoeuvre om iedereen even koest te houden. Pas nu worden de werkelijke plannen onthuld.
Die bestaan er uiteraard in om de tv-gelden, die in het hedendaags voetbal helaas regeren, maximaal uit te melken. Door toch voor 12 groepen van vier te kiezen wordt het aantal matchen plots opgekrikt tot 104 stuks, waardoor het WK ook minstens een week langer in beslag zou nemen. En er wellicht meer stadions en speelsteden nodig zijn dan het gebruikelijke tiental – in Qatar waren het er slechts acht. Geen probleem voor het aankomende WK, in 2002 stelden Japan en Zuid-Korea zelfs 20 locaties ter beschikking, maar in de toekomst bij de toewijzing wel iets om rekening mee te houden. Indien het idee in de loop van volgend jaar wordt doorgedrukt, wat omwille van de economische perspectieven momenteel wel de verwachting is, mogen alle fraaie voorwendsels dus alleszins zomaar de vuilbak in.
GELIJK VAN INFANTINO?
Een ongegeneerd staaltje solo slim van de FIFA, die ondanks de al bij al beperkte impact – één wedstrijd meer en één week langer voor de beste vier – zo andermaal afstevent op een conflict met haar leden. En misschien bovenal dreigt te raken aan een succesvol format. Op het EK gaan vier van de zes landen die als derde finishte in hun groep door naar de volgende ronde, op het WK worden dat er acht op 12 stuks. Iets teveel van het goede? Niet dat we iemand willen uitsluiten, maar welke meerwaarde zullen al die bijkomende deelnemers overigens bieden? Vaak gaat het dan om lager aangeschreven teams, al bewezen op dit WK vol verrassingen behalve Marokko onder andere Australië en Saudi-Arabië dat er eigenlijk geen kneusjes meer zijn. Het gastland viel als enige uit de toon. Het grote gelijk van Infantino?
In zekere zin wel, net zoals de niet-Europese continenten wel degelijk het meest profiteren van diens minder strenge selectieprocedure – vooral een initiatief om daar stemmen te ronselen. De drie extra tickets voor Europa verlagen enkel de kans dat grootmachten als Europees kampioen Italië, zowaar voor de tweede keer op rij afwezig, ontbreken door een misstap onderweg. Voorts verwelkomen we graag de volgende underdogs wiens paden geëffend worden om de wereld te veroveren, wie weet al binnen vier jaar. Het parcours dat ze zullen moeten afleggen in Noord-Amerika blijft daarentegen nog een tijdje voer voor discussie. Hoewel de FIFA haar lovenswaardige doelstelling bereikte, bekende ze zopas nogmaals kleur. Veel meer dan om het voetbal is het helaas nog steeds om de centen te doen.
AD
LEES OOK: 'Mannaert spuit mist over toekomst bij voetbalbond'
