Vorige week schreef ik over ‘De Nieuwe Kuip’ en de indrukken die ik had opgedaan in het Westpac Stadium van Wellington. Ik schreef ook over de sfeer bij de rugbywedstrijd die ik bezocht, die totaal anders was dan de sfeer die ik gewend was bij (Europese) voetbalwedstrijden. De Wellington Phoenix, de plaatselijke voetbalclub, beschikt wel over een schare trouwe en luidruchtige fans, maar zij worden tekort gedaan door de betonnen sfeerloze kolos. De Wellington Hurricanes, het rugbyteam uit de Super 15-Rugby competitie, trekt vooral bioscooppubliek.
Via deze column heb ik regelmatig gepleit voor lef om te innoveren in de voetbalsport. Ik prees de durf om te innoveren in de Belgische competitie en was voorstander van play-offs in Nederland. Dan niet van de halfbakken play-offs, maar eenvoudigweg play-offs om de landstitel. Het is daarom bijna nodeloos om te zeggen dat ik voorstander ben van een onderzoek naar de mogelijkheden voor een BeNe-Liga. Er is echter een belangrijk aspect dat ik achterwege liet in deze innovatiediscussies: het publiek zit er niet op te wachten. Ik liet het althans niet achterwege, maar was van de overtuiging dat het publiek er wel aan zou wennen en door de grotere financiële mogelijkheden of door een competitiever voetbalteam (als gevolg van grotere financiële mogelijkheden) wel overstag zou gaan.
Ik ben inmiddels niet langer onvoorwaardelijk voorstander van een BeNe-Liga. Ik ben voortaan voorstander van een onderzoek naar de mogelijkheden voor een BeNe-Liga. Deze week las ik namelijk een column op de website van de
New Zealand Herald, een landelijke krant in Nieuw-Zeeland. Hierin werden de problemen van de Super-15 Rugby competitie besproken, een league die bestaat uit vijf teams uit Nieuw-Zeeland, vijf teams uit Australie en vijf teams uit Zuid-Afrika. Hoewel het rugby in deze competitie van hoog niveau is, is het publiek weinig enthousiast voor de competitie. Slechts het nationale team staat centraal. De
All Blacks zijn het enige dat telt, en dan vooral de spelers van de
All Blacks die in de Super-15 Rugby uitkomen. Wat blijkt? Het publiek loopt hiervoor slechts warm als een soort bioscooppubliek. Toeschouwers worden alleen nog enthousiast van een andere competitie die bestaat uit rugbyteams uit Nieuw-Zeeland; daar zitten de fanatieke supporters. Het niveau ligt lager in deze competitie, maar er is meer ruimte voor plaatselijke rivaliteit, historie en derby’s.
Het voorbeeld van de Super-15 Rugby heeft mij aan het denken gezet. Zijn de problemen die bij deze competitie aan de horizon verschijnen vergelijkbaar met een eventuele BeNe-Liga? Nee, dat niet. De teams die deelnemen aan de rugbycompetitie zijn immers enkel en alleen voor deze competitie opgericht; de Wellington Hurricanes bestaan pas sinds de oprichting van de Super Rugby League. Het systeem is vergelijkbaar met het Amerikaanse franchise-systeem dat we kennen uit de NBA en de NHL. Op andere aspecten zijn mogelijke problemen wel vergelijkbaar: rivaliteiten gaan verloren, derby’s worden minder vaak gespeeld. Zou dit gevolgen kunnen hebben voor de toeschouwers- en supportersaantal van Nederlandse (en Belgische) voetbalclubs?
Als voorstander van innovatieve competities zou ik het weerwoord kunnen bieden dat rivaliteiten na verloop van tijd automatisch ontstaan (Ajax en FC Twente van de afgelopen jaren is een goed voorbeeld) en de Belgische topclubs ook roemruchte clubs zijn, met name
Anderlecht en Standard. Daarnaast zouden Ajax, Feyenoord en PSV elkaar ook nog ieder seizoen treffen, dus gaat die rivaliteit niet verloren. Een derby als Feyenoord-Excelsior of Feyenoord-Sparta wordt echter onwaarschijnlijker, maar die derby wordt ook nu zelden afgewerkt. Om over de derby PSV-FC Eindhoven nog maar te zwijgen. En wellicht onstaan er nieuwe rivaliteiten, bijvoorbeeld tussen Ajax en Anderlecht?
Er zijn dus meer vragen dan antwoorden. Niet alleen gevoelsmatig, op basis waarvan deze column vooral geschreven is, maar daarnaast qua mogelijke competitie-opzet, qua bezoekersaantallen en qua economische waarde van een innovatieve BeNe-Liga. Een echt onderzoek naar de mogelijkheden om een dergelijke competitie-opzet in Nederland en Belgie op te zetten, ontbreekt echter vooralsnog. We zullen het in deze discussie dus moeten stellen met gevoelsmatige argumenten en voorbeelden uit het buitenland. En het voorbeeld van de Super-15 Rugby, hoewel ambitieus, innovatief en kosmopolitisch, heeft mijn twijfels doen toenemen. Innovatie is niet alles, progressie is hierin ook essentieel. Fans spelen een essentiële rol in een voetbalwedstrijd. Dan mag ik zelf enthousiast worden van het affiche Feyenoord – Standard Luik, Ajax – Anderlecht of PSV –
Club Brugge, als niemand anders dat is, dan kan ik de droom over de BeNe-Liga beter uit mijn hoofd zetten. De kans bestaat immers dat je wakker wordt in een nachtmerrie. In een gedrocht van een competitie, waarin geen enkel voordeel te herkennen is. Daar is helemaal niemand mee gediend.
Mart Waterval
