Sinds de opmerking van Johan Derksen, die aangaf dat Johan Cruijff bij Ajax een voorbeeld neemt aan de jeugdopleiding van Feyenoord, zijn de jeugdopleidingen van beide topclubs weer hernieuwd in het nieuws verschenen. Nu mochten de jeugdopleidingen van Ajax en Feyenoord de afgelopen jaren al niet klagen over media-aandacht dankzij respectievelijk de fluwelen revolutie van Cruijff en de vele talenten in het eerste elftal en Oranje. In de aanloop naar De Klassieker zijn bespiegelingen over beide jeugdtrajecten dan ook niet zeldzaam.
De technisch directeur van Feyenoord, Martin van Geel, die in het verleden ook bij Ajax die rol vervulde, deed afgelopen week interessante uitspraken over de beide jeugdopleidingen. 'Qua opleidingsbeleid zijn er heel weinig overeenkomsten. Wij hebben inderdaad oud-spelers in onze jeugdopleiding. Daar zijn we blij mee, maar heel bewust hebben we ook veel mensen in dienst met didactische en pedagogische kwaliteiten, zonder een grote voetbalachtergrond. Juist die mix is bij ons altijd het uitgangspunt geweest. Oud-topspelers op bepalende posities was bij Feyenoord nooit een doel op zich.' Hij vulde aan dat wetenschappelijke inzichten bij Ajax momenteel klakkeloos terzijde worden geschoven ten koste van oud-voetballers zonder trainerservaring: 'Onze mensen kijken steeds naar nieuwe ontwikkelingen, ook op psychologisch en fysiek/wetenschappelijk vlak.'
Deze opmerking baart mij enigszins zorgen. Ajax en Feyenoord hebben traditioneel veruit de beste jeugdopleidingen van ons land. En zoals iedere voetbalkenner wel weet en hoe clichématig de opmerking ook is, het Nederlandse voetbal is voor een belangrijk deel afhankelijk van de jeugdopleidingen. Met die van Ajax en Feyenoord in het bijzonder. Het is dan ook op zijn minst interessant om te zien dat de beide opleidingen zo van elkaar verschillen, maar wellicht is dat zelfs zorgwekkend. Gaat Johan Cruijff in zijn revolutie van het jeugdbeleid bij Ajax misschien als een olifant door de posteleinkast?
Iedereen zal bij gelijke trainerskwaliteiten van twee sollicitanten kiezen voor de sollicitant die een verleden heeft als topvoetballer. Hun ervaringen in het topvoetbal en de uitstraling die deze mannen ten opzichte van jeugdspelers hebben zijn duidelijke pluspunten. Essentieel onderdeel van de zin is echter ‘bij gelijke kwaliteiten’. Gezien technologische en wetenschappelijke ontwikkelingen, fysieke kennis en ook psychologische topsportaspecten wordt van voetbaltrainers, ook van jeugdtrainers, meer gevraagd dan slechts jarenlange ervaring in het profvoetbal. Voor mij als leek lijkt een mix tussen voormalig topvoetballers en specialisten een perfecte mix in een jeugdopleiding. Een mix die Feyenoord dus heeft, en die Ajax aan het verliezen is in de drang om oud-voetballers binnen de jeugdopleiding te werk te stellen. Oud-topspelers moeten geen doel op zich zijn; zij moeten als middel dienen om topvoetballers af te leveren.
Ajax lijkt oud-topspelers als doel op zich te zien en streeft daarmee zijn doel voorbij, gebaseerd op de opmerkingen van Van Geel. Begrijp me niet verkeerd, ik hoop dat het project van Cruijff bij Ajax slaagt, maar deze opmerkingen zetten wel aan het denken. Het is te hopen dat deze ontwikkeling niet leidt tot een gebrek aan kwaliteit in de jeugdopleiding van onze recordkampioen, met rampzalige gevolgen voor het Nederlandse profvoetbal als geheel. Misschien moeten de Ajacieden een voorbeeld nemen aan hun Rotterdamse concurrent – en dan vooral wat betreft de personele aspecten. Nieuwe ontwikkelingen, en misschien wel juist op psychologisch en fysiek/wetenschappelijk vlak moeten centraal staan. Alleen dan komen jeugdspelers écht verder.
Wat de uitslag van de Klassieker komende zondag zal worden weet ik niet. Maar gebaseerd op de jeugdopleidingen lijkt Feyenoord momenteel 1-0 voor te staan.
Mart Waterval
