Arne Decraene
In de rapporten na de teleurstellende EK-uitschakeling krijgt één Rode Duivel het wel érg hard te verduren. Van "teleurstelling van het toernooi" tot "een anticlimax": de kritiek op Dries Mertens is vernietigend. Volgens diverse waarnemers lijkt het einde van de 102-voudig international bij de Belgen dan ook in zicht. Alleen wordt die knoop voor Roberto Martinez bijzonder moeilijk om door te hakken.
De bondscoach is immers loyaal aan de trouwe soldaten met wie hij de afgelopen vijf jaar ten strijde trok. Kijk maar naar Nacer Chadli, die tot onbegrip van velen – niet geheel onterecht, zo bleek tegen Italië – altijd in de bovenste schuif bleef liggen. Meer nog dan de polyvalente duizendpoot behoort Mertens bovendien tot de harde kern van de Gouden Generatie. Samen met Jan Vertonghen, Axel Witsel, Toby Alderweireld en Eden Hazard is hij een van de maar liefst vijf spelers in de Belgische EK-selectie die de kaap van 100 caps heeft gerond. Niet zomaar een oudje dus, wel een ervaren speler met een serieuze staat van dienst bij het nationale elftal.
TWIJFELS IN NAPELS
Straf gezien het welbekende parcours dat de kleine Leuvenaar, ooit doorgestuurd bij Anderlecht en AA Gent alvorens het via Nederland tot Napoli te schoppen, daarvoor diende te bewandelen. Met zijn 21 doelpunten, goed voor een 15de plaats op de all-time ranking, en 30 assists was Mertens vaak ook van goudwaarde voor de Rode Duivels. Eerst als supersub, een label dat hij zelf weliswaar altijd hekelde, nadien als vaste titularis. Nadat hij Chadli was komen aflossen scoorde de pocketaanvaller op het WK 2014 bijvoorbeeld de winnende treffer tegen Algerije, en ook vier jaar later in Rusland was het eenmaal prijs. Net als in 2016 wou het op dit EK echter niet lukken.
Vooraf waren er al twijfels. Ook in Napels, waar Mertens dik een jaar geleden Marek Hamsik passeerde als topschutter aller tijden. Een paar dagen later zette de publiekslieveling eindelijk zijn kribbel onder een nieuw tweejarig contract, hoewel zijn werkgever lang aarzelde om zich te binden aan de dertiger. Zijn status, verdiensten in het verleden, populariteit bij de fans én nog steeds meer dan degelijke vorm overtuigden de Zuid-Italianen evenwel om een de gok te wagen. Helaas kende Mertens een naar zijn normen ondermaatse campagne, met 10 goals en negen assists in 38 duels. In de Serie A verscheen hij in minder dan de helft van de wedstrijden aan de aftrap.
GEMISTE KANSEN
Over naar de Rode Duivels, waar Mertens in de oefenpartijen voor het EK tegen Griekenland en Kroatië evenmin kon bekoren. In aanloop naar speeldag één tegen Rusland klonk dan ook alsmaar luider de roep om Jérémy Doku. Op basis van gelijkaardige factoren als in Napels was het uiteindelijk echter toch de ervaren rot die de voorkeur kreeg. Niet geheel onlogisch, en met een assist rechtvaardigde Mertens ook enigszins zijn basisplaats. Voor het overige leverde hij desalniettemin een vrij bleke prestatie af. Een paar dagen later volgde tegen Denemarken een jubileum in mineur. In zijn 100ste interland werd Mertens aan de rust reeds vervangen door Kevin De Bruyne.
Zonder blessure bij de draaischijf der Belgen was de oogappel van heel wat supporters het EK wellicht sowieso al op de bank begonnen. Hoewel hij de afgelopen jaren doorgaans nog in de basis stond, mede door de perikelen van Eden Hazard, was het tenslotte duidelijk dat Youri Tielemans op het middenveld zou gaan postvatten. Vermits dat automatisch betekende dat De Bruyne een rij zou doorschuiven om dichter in de buurt van Romelu Lukaku te opereren, bleef er zonder afwezigen zelfs vóór de opmars van Doku in de typeploeg geen plaats meer over voor Mertens. Al kreeg hij dankzij de omstandigheden dus wel nog de kans om daar zelf verandering in te brengen.
DOODSTEEK DOKU
Zonder succes, waarop Mertens in de laatste groepsmatch tegen Finland 90 minuten aan de bank bleef gekluisterd. In de volgende ronde tegen Portugal kwam hij dan weer kort na de rust tussen de lijnen voor de geblesseerde De Bruyne, een indicatie dat Martinez hem toch opnieuw als 'twaalfde man' beschouwde. Een rol waarin de laatbloeier vroeger maar al te vaak uitblonk. Dit keer stelde Mertens evenwel opnieuw teleur, met als gevolg dat niet hij maar Doku tegen Italië de plek van Hazard innam. Een fikse domper voor de geadopteerde Napolitaan, die tegen zijn derde thuisland – na België en Nederland – nog een twintigtal minuutjes mocht meedoen.
Het zouden zijn beste minuten van het EK worden, maar zoden aan de dijk bracht het niet. Alles bij elkaar een tegenvallend toernooi dus, en wie weet wel meteen zijn laatste. In de ontgoocheling van de uitschakeling wordt Mertens nu alleszins flink in vraag gesteld, her en der zelfs stevig op de korrel genomen. Geen geheel onterechte, doch soms ietwat ongenuanceerde kritiek. Akkoord, de aanvaller maakte op dit EK geen al te beste beurt, en na Tielemans is wellicht ook Doku hem definitief in de pikorde voorbijgestoken. Bovendien is de dribbelkont, die zich prompt in de kijker van heel Europa speelde, niet de enige die in Mertens zijn nek staat te hijgen.
BLIK OP QATAR
Zo zijn er niet enkel Yannick Carrasco en Leandro Trossard, maar iets verder in het verschiet ook Charles De Ketelaere en Yari Verschaeren. En blijven ook pakweg Adnan Januzaj, Divock Origi en andere Dodi Lukebakio's hopen op een nieuwe kans. Stuk voor stuk jeugdige opties, en dat terwijl verjonging een alsmaar heter thema wordt. Al moet de schreeuw om 'door te selecteren' momenteel niet overdreven worden. Volgend jaar in Qatar zal zowat de hele kern, en zeker de sterkhouders, in principe nog present tekenen. Met het oog op het komende EK, wanneer een deel van de Gouden Generatie waaronder Mertens ongetwijfeld is afgehaakt, wordt het een ander verhaal.
In de tussentijd dient Martinez wel te sleutelen in de marge. Zo maken pakweg De Ketelaere, Zinho Vanheusden en Sambi Lokonga binnen anderhalf jaar wél aanspraak om erbij te zijn. Of de kop van Mertens dan eentje is die rolt, zal ondanks de huidige stemming echter nog moeten blijken. Wanneer het WK van start gaat zal hij 35 jaar oud zijn. Op leeftijd, zeker voor een aanvaller, maar nog niet per se versleten. Mogelijk komt de laatbloeier zijn dip weer te boven, en heeft hij er tegen dan een goede periode bij Napoli opzitten. Dat maakte zopas overigens bekend dat Mertens een schouderoperatie onderging. Misschien een verklaring voor zijn zwak toernooi?
SUPERSUB MERTENS
Of er in Qatar nog ruimte zal zijn voor Mertens in de kern van 23 of 26 spelers, wat zijn kansen serieus kan beïnvloeden, is dus nog maar de vraag. Zijn eigen prestaties in Italië, en die van zijn jongere concurrenten elders, zullen doorslaggevend zijn. Voor het eerst sinds lange tijd zit de ancien, die zelf alvast niet van plan lijkt er de brui aan te geven, alleszins in een positie waar hij moet vechten voor zijn selectie. Al valt het natuurlijk nog af te wachten of Martinez daar wel hetzelfde over denkt. Mertens op de bank zetten is één ding, maar hem straks volledig op kant schuiven? Ten opzichte van Chadli, de meest waarschijnlijke afvaller, ligt het nog een pak gevoeliger.
Binnen nu en anderhalf jaar zien wij Martinez, die na het WK zelf vermoedelijk andere oorden opzoekt, daarom nog geen grote kuis houden. Een laatste gooi naar eeuwige roem, met min of meer dezelfde groep: dat is het meest realistische scenario. Tenzij de bondscoach met zijn rug tegen de muur wordt gezet, is er dan dus tevens voor Mertens een plaatsje gereserveerd. Niet als titularis, wel als ervaren kracht in de kleedkamer. De goalgetter kent die als zijn broekzak en ligt goed in de groep. Op het veld kan hij dan weer opnieuw als invaller af en toe de boel forceren. Mertens die als supersub België richting de wereldtitel schiet: zou dát de cirkel niet helemaal rondmaken?
LEES OOK: 'Duivels vrezen: meteen mokerslag in WK-groepsfase'
