Ongelooflijk maar waar: na nauwelijks drie wedstrijden zijn de Rode Duivels reeds uitgezongen op het WK. Een gelijkspel tegen Kroatië volstond per slot van rekening niet om de groepsfase te overleven. Een teleurstelling van jewelste voor afscheidnemend bondscoach Roberto Martinez en zijn troepen, zeker omdat er misschien dan toch iets meer in zat. Ook op de laatste speeldag, waar de Belgen het ondanks de verdiende uitschakeling zowaar zelf nog lieten liggen. En dat is lang niet alleen kop van jut Romelu Lukaku zijn schuld.
Martinez zelf vindt dat hij Qatar, en straks dus tevens zijn kantoor in Tubeke, met opgeheven hoofd kan verlaten. Op de vlucht terug vertoeft ons land alleszins in goed gezelschap, want ook Denemarken en Duitsland bliezen al de aftocht. Met een schamele oogst van vier punten doet België trouwens niet eens onder voor Spanje, volgens velen tot de gedoodverfde favorieten gerekend. Niet dat het de pijn veel verzacht. Integendeel: het verdict voelt nog steeds bikkelhard aan, zeker omdat de Rode Duivels uitgerekend donderdag met hun rug tegen de muur – en tegen de sterkste tegenstander in de poule dan nog – naar eigen mening hun beste vertonging op dit mislukte toernooi neerzetten. "Vandaag hebben we het niet uit handen gegeven", bleek achteraf dan ook de algemene consensus. Dat klopt.
AFGEBROKEN PROCES
Het nummer twee op de FIFA-ranking werkte zichzelf vooral in nesten door te verliezen van Marokko, nadat het eerder gevleid won van Canada. Wie had toen durven denken dat het doelpunt van Michy Batshuayi het enige op dit WK zou worden? Martinez – die de afgelopen dagen meermaals wees op de korte voorbereiding, nochtans voor iedereen hetzelfde, als reden voor het gebrekkig aanvalsspel – kreeg gelijk dat er sprake was van een proces. Doorheen drie matchen viel er stelselmatig enigszins beterschap te noteren in het spel dat op de mat werd gelegd. De bondscoach wilde groeien en stappen zetten tijdens het toernooi. Jammer dat het nu reeds afgelopen is. Precies daarom nam hij geen risico's met Eden Hazard, die op het moment van de waarheid amper een handvol minuten mocht meedoen.
Flitsen zat er zelden in, maar tegen Marokko leverde de aanvoerder een verdienstelijke prestatie af. Mogelijk spelen er medische zaken, maar waarom hij plaats moest ruimen voor de minder balvaste Dries Mertens is dus een vraagteken. De hoge pressing misschien? Samen met Leandro Trossard, langzaam weggedeemsterd als valse negen, liep de schaduwspits zich voorin alvast de longen uit het lijf. Net als pakweg de wederom ondermaatse Thomas Meunier, die continu achter linksback Borna Sosa moest aanhollen. Met de inzet en strijdlust zat weinig verkeerd, al verliep de partij wel te lang aan een gezapig tempo. Kroatië nam nog het meeste initiatief, de Belgen beperkten zich tot snelle uitbraken. Mertens en Yannick Carrasco konden de assists van een iets meer aanwezige Kevin De Bruyne niet verzilveren.
VLEES NOCH VIS
Naar zijn normen mag het nog altijd pakken beter, maar de draaischijf kwam tenminste al meer in het stuk voor. Nochtans bleef KDB gewoon staan in de pocket, waar hij wel minder werk moest opknappen. Als tactisch snufje toverde Martinez in balverlies een 4-3-2-1 uit zijn hoge hoed, waarbij Carrasco naar binnen kneep om Axel Witsel en Leander Dendoncker bij te staan op het middenveld. Een plan dat vrij goed werkte, al vond Kroatië bijwijlen toch vlotjes de open man en was er net zoals tegen Canada een uitstekende Thibaut Courtois – die zijn mindere dag tegen Marokko zo ruimschoots herstelde – nodig om de nul opnieuw op het bord te houden. Desalniettemin stond de organisatie op punt, de ervaren rotten in de defensie bleven tot trots van Toby Alderweireld overeind. Hen valt dus weinig te verwijten.
Of toch.
Hoewel de Kroaten minder druk zetten dan Canada of Marokko verliep de opbouw, dankzij de hybride veldbezetting in de vertrouwde 3-4-3 met Timothy Castagne die achterin bleef, vaak weer te traag naar voren. Vooral na de pauze, toen de Rode Duivels het leer wat meer opeisten. Luka Modric en zijn maats, die de bal dankzij de afgenomen pressing – feller voor rust – met periodes ook eenvoudig rondspeelden, vonden het allemaal best. Zij hielden de Rode Duivels zonder moeite ver weg van de zestien. Hoe lang is het geleden dat we hen daar nog zagen kamperen? Op zich geen ramp, dominantie is geen vereiste, maar komen voorin dan geen andere profielen beter van pas? Snelle spelers met meer diepgang om de ruimtes te benutten, zoals Loïs Openda of Jérémy Doku. Martinez koos vlees noch vis.
DOKU & DENDONCKER
Die laatste kreeg slechts een kwartier, waarin de winger met zijn onnavolgbare versnellingen en kwieke dribbels meteen liet zien wat hij in zijn mars heeft. Eindelijk iemand met een actie vanaf de flanken in huis, een van de vele zaken die op dit WK mankeerden. Zonde dat hij niet al vroeger tussen de lijnen kwam en dit niet vaker mocht brengen, is het niet als titularis dan wel als vaste invaller. Zelf vond Doku dat hij meer had moeten tonen op training. Hechtte Martinez teveel waarde aan de oefensessies, waar Charles De Ketelaere blijkbaar tevens zijn invalbeurt tegen Marokko afdwong? Wie weet zakte Openda daarom plots in de pikorde, en is het de reden waarom we nooit zullen weten wat bijvoorbeeld Hans Vanaken had kunnen bijdragen. Zowel qua présence voor doel, eveneens een euvel, als in de opbouw.
Let wel: de keuze voor Dendoncker op het middenveld pakte prima uit. De surprise du chef verzette bergen werk, won zijn duels en deed met zijn infiltraties en verticale passing zelfs in balbezit zijn best om Amadou Onana te vervangen. Jammer genoeg moest ook hij na zijn gele kaart naar de kant, maar tot dan was Dendoncker de beste Belg. Door zich constant aan te bieden bracht hij ook meer beweging voor de bal: de verdedigers zijn niet alleen verantwoordelijk voor het stroeve aanvalsspel. Martinez wijt het gebrek aan kansen dan wel aan de laatste pass die vaak ontbreekt, doorgaans loopt het vlugger spaak. Na de vriendschappelijke tik van Egypte voetbalden de Rode Duivels op dit WK verkrampt, blij om de controle te bewaren. Van de verlangde spelvreugde viel ook tegen Kroatië erg weinig te merken.
BANGE MARTINEZ
Niet geheel onlogisch gezien de omstandigheden, al moeten onze anciens beter bestand zijn tegen de nervositeit. Toch zat de angst om te verliezen er andermaal meer in dan de wil om te winnen, nochtans een regelrechte must. Niet dat Martinez die drang naar voren zelf uitstraalde. "Ik ben open minded en zal de beste aanpak vinden", gaf de koppige Spanjaard voor zijn zwanenzang toe dat ook hij fouten maakt. In Qatar hield Martinez minder star vast aan zijn principes, maar er echt uit leren? Witsel bleef alvast tot de laatste snik buiten schot. Waarom niet gewoon Dendoncker eens op zijn plaats posteren, met Vanaken, De Bruyne of Youri Tielemans aan zijn zijde? Het was alleszins een poging geweest om wat vaart in het spel te krijgen. De tactische wijzigingen boden meer stabiliteit, maar geen overwicht.
Waren het niet de Belgen die moesten winnen? De virtuele uitschakeling bleek ook na de koffie niet inspirerend genoeg om assertiever voor de dag te komen. Dat gebeurde pas in het absolute slot, toen Doku ineens voor vuurwerk zorgde. Vernederend. De komst van Hazard had nog weinig zin, nadien waren alle wissels opgebruikt en kon pakweg Batshuayi niet meer als breekijzer dienen. Intussen stond er dankzij de inbreng van Lukaku diep in de punt wel eindelijk terug iemand die weegt op de vijandelijke defensie. Zijn aanwezigheid liet zich zelfs tegen de onverzettelijke Joško Gvardiol onmiddellijk voelen: en of we onze topschutter aller tijden nodig hebben. "Zonder zijn missers was België door", kopte de Franse krant L'Équipe. Wij zien het anders: met hem er de hele tijd bij kwam de kwalificatie nooit in gedrang.
LANS VOOR LUKAKU
Helaas spendeerde Lukaku, die na afloop met zijn emoties geen blijf wist, zijn tijd in Qatar grotendeels als toeschouwer. Zijn invalbeurt tegen Marokko brak geen potten, tegen Kroatië liepen de combinaties evenmin vlotter – al hield het aanspeelpunt af en toe tenminste wel eens een bal bij. Terwijl Courtois nog enkele saves uit zijn mouw schudde konden de Rode Duivels, die de Kroaten behalve een paar prikjes tot dan zelden in verlegenheid brachten, dankzij hun onmisbare kapstok toch plots wél kansen creëren. Met ook de ongrijpbare Doku om chaos te stichten was er zelfs sprake van een slotoffensief, dat alleen te laat werd ingezet. De wissels misten dit keer hun effect niet, maar waar onze landgenoten tegen Marokko geen reactie in huis hadden draalden ze donderdag te lang om zélf actie te ondernemen.
De schuld van Martinez, die teveel voorzichtigheid predikte? Of toch die van Lukaku, van wie we niet kunnen inschatten of hij fit genoeg was om aan de aftrap te verschijnen? Net zoals zijn ploegmaats breken wie hier alleszins graag een lans voor de spits, die nu onterecht met alle zonden wordt overladen. Lukaku miste drie opgelegde kansen, zijn kopbal bleek eerder al over de lijn, maar geen ervan was zo simpel als het leek. De eerste mikte hij met zijn mindere rechter tegen de paal, meer pech dan onkunde. Zijn deviatie naast het doel was louter op instinct, bij de laatste en grootste mogelijkheid leek hij verrast en al iets voorbij de bal. Ach, het enige wat we hem kunnen aanwrijven is dat hij niet van bij de start klaar was om te knallen, hoewel Lukaku ook daar alles voor deed. Waar het schip anders was gestrand blijft voor eeuwig een frustrerende vraag. De dug-out in Qatar kan er van meespreken.
AD
