“De mensen zouden naar het stadion moeten komen om twee ploegen tegen elkaar te zien strijden. Niet om dit soort dingen aan te zien en aan te horen. Dan is voetbal een plek voor het onbeschaafde deel van de bevolking. We hebben in deze wedstrijd racisme gehad, licht vanuit laserpennen vanaf de tribune in de ogen van de spelers en een onderbreking. Goedbeschouwd is de voetbalcultuur achterlijk in Italië.”
Was getekend Massimo Allegri, coach van AC Milan. Zijn pupil Mario Balotelli werd in de uitwedstrijd tegen AS Roma racistisch bejegend – niet voor het eerst. Het is inmiddels bijna twintig jaar geleden dat Aron Winter bij Lazio Roma door zijn eigen fans werd uitgejouwd, maar dat dit anno 2013 nog moet voorkomen is schokkend en onbegrijpelijk tegelijk.
Toch klinken de woorden van Allegri door. De Italiaanse voetbalcultuur achterlijk… het is veel te sterk gesteld. De Italiaanse voetbalcultuur is gestoeld op het catenaccio, op San Siro, op de rijke histories van vooral AC Milan, Internazionale en Juventus. Van wereldkampioenschappen. Van spelers met gevoel voor show. En inderdaad van fanatieke supporters, maar niet noodzakelijk achterlijke supporters (die zitten namelijk niet alleen in Italië en zou ik geen supporters willen noemen, maar simpelweg achterlijken).
Ik zou verder willen gaan dan Allegri. De uitspattingen die te zien en horen waren tijdens de wedstrijd tussen AS Roma en AC Milan waren tekenen van de achterlijkheid van een hele bevolkingsgroep. Een bevolkingsgroep die oogkleppen op heeft, die niet nadenkt over gevolgen en implicaties van daden. Die uitgaat van uiterlijk en huidskleur om een oordeel over iemand te vellen. Ik zou het bijna middeleeuws willen noemen, ware het niet dat slavernij nog tot in de negentiende eeuw heeft voortgeduurd – en overigens in sommige werelddelen nog steeds bestaat.
Begrijp me goed, ik noem hier niet de Italiaanse cultuur achterlijk. Dat zou veel te ver gaan en bovendien te sterk generaliseren – deze achterlijke groep stopt niet bij de Italiaanse landsgrenzen. Die is te vinden in Oost-Europa, zoals we konden merken tijdens het EK voetbal, en is helaas ook nog steeds in Nederland aanwezig, vermoed ik. Achterlijkheid en onwetendheid stopt niet bij de grens, het is universeel.
Sepp Blatter wil het uitbannen uit stadions, en dat is een nobel streven. Echter, het is geen duurzame oplossing voor racisme in stadions en al helemaal geen oplossing voor de ware oorzaak: het is symptoombestrijding. Racisme in stadions staat niet op zichzelf. Racisme in stadions is een uiting van racisme in het algemeen. En racisme in het algemeen is helemaal moeilijk op te lossen; dat is overigens ook geen probleem van de FIFA, maar van overheden, die moeten zorgen voor educatie en voor minder grote scheidslijnen in de samenleving tussen mensen van verschillende afkomst.
Allegri heeft zijn woorden waarschijnlijk in woede en onmacht gekozen. Ik begrijp zijn frustratie heel erg goed. Als hij echter afstand neemt van de problematiek, snapt hij dat de achterlijkheid dieper zit dan de Italiaanse voetbalcultuur.
Dat maakt het probleem alleen maar erger.
Mart Waterval
