Gelukkig was er Antwerp. Terwijl AA Gent en Standard donderdag opnieuw de boot ingingen, en zo in de Europa League allebei achterblijven met een nul op zes die de Belgische coëfficiënt niet bepaald vooruithelpt, graaide de Great Old zowaar de drie punten mee tegen Tottenham Hotspur. Een stunt van formaat tegen een Engelse grootmacht, waar ze op de Bosuil nog lang van zullen nagenieten. Met dank aan het bestuur en de helden tussen de lijnen uiteraard, maar misschien wel nog meer aan Ivan Leko en diens aanpak. Volledig volgens de blauwdruk van Hein Vanhaezebrouck, net zoals Philippe Clement bij Club Brugge.
Het stamnummer één heeft haar terugkeer op het Europese toneel niet gemist. Na de winst op het veld van Ludogorets volgde nu het delirium tegen Tottenham, goed voor een zes op zes en de eerste plaats in de poule. Samen met de status als koploper in eigen land beleeft Antwerp zo ongeziene hoogdagen, al mikken Paul Gheysens, Luciano D'Onofrio en de rest van Rood-Wit altijd nog hoger. Toch mag gerust even stilgestaan worden bij de historische prestatie tegen de troepen van José Mourinho, die na afloop zijn meerdere moest erkennen in Leko. Samen met de adelbrieven die hij vooraf richting de Kroaat had gestrooid een mooi compliment voor de Antwerpse trainer, die intussen echter wel het een en ander gewend is.
LOF VAN MOURINHO
Tenslotte is het niet de eerste keer dat Leko bloemetjes in ontvangst mag nemen van een absolute topcoach. Toen hij het in 2018 met Club Brugge nog een trapje hoger in de Champions League mocht proberen, hadden zowel Thierry Henry, Lucien Favre als vooral Diego Simeone immers niets dan lof over voor de aanpak van Blauw-Zwart. Niet alleen verloor Club slechts twee wedstrijden in een lastige groep met AS Monaco, Borussia Dortmund en Atlético Madrid, Leko ging daarbij vaak ook vol zijn kans. In de thuisduels tegen Dortmund (0-1 verlies) en Atlético (0-0 gelijkspel) maakte zijn elftal zo aanspraak op meer, alleen bij de brilscore in Duitsland werd min of meer een dubbele gordel opgetrokken. Met succes, weliswaar, maar toch bleef Leko voor het overige trouw aan zijn offensieve filosofie.
Uitgaan van eigen sterkte is daarbij het voornaamste devies, doorgaans in zijn geliefde 3-5-2 systeem. Al kan het tevens net iets anders, zo getuige de 0-4 zege in Monaco met Wesley als enige spits. Hoewel hij geregeld vereenzelvigd wordt met die formatie, bewees Leko dan ook reeds meermaals over de nodige tactische flexibiliteit te beschikken. Iets waar niet alleen Mourinho, maar ook Simeone, Henry en Favre – allen telkens verrast met de Brugse spelwijze – hem al de nodige credits voor gaven. Nog crucialer is evenwel het geloof in eigen kunnen, een mentaliteit die de Kroaat blijkbaar prima op zijn kleedkamer weet af te stralen. Net als Club destijds, speelde Antwerp namelijk vrank en vrij tegen een op papier nochtans veel sterkere tegenstander. Zelfs zonder Harry Kane en co aan de aftrap.
CLEMENT OP Z'N LEKO'S
Hetzelfde geldt voor Philippe Clement, Leko zijn opvolger in Jan Breydel. Ondanks de afwezigen bracht per slot van rekening woensdag ook Lazio in theorie een beter elftal tussen de lijnen. Toch was Club de dominante ploeg, nadat het eerder haar voet naast Zenit had gezet. Na de onvergetelijke prestaties vorig seizoen op bezoek bij Real Madrid en PSG, de ene keer met een mooiere afloop dan de andere, heeft zo ook Clement zijn strepen op het Europese niveau stilaan verdiend. Bovendien zette hij met Genk eveneens fraaie dingen neer op het internationaal toneel, met de 2-4 in Besiktas als hoogtepunt. De Limburgers kwalificeerden zich toen ook voor de volgende ronde, waar het avontuur strandde tegen Slavia Praag. Geen doorslaand succes dus, maar de fans hebben toch genoten.
Gekoppeld aan de resultaten maakte Genk immers vooral indruk met het voetbal dat het op de mat legde. Clement koos toen nog voor een klassieke 4-3-3, in Brugge erfde hij later Leko zijn systeem. Al werd in de vorige Champions League-campagne wel vaak teruggegrepen naar zijn oude recept. Zowel tegen Zenit als Lazio koos hij dan weer opnieuw voor een trio achterin, wat mede dankzij een sterke Krépin Diatta op de rechterflank – in Rusland vooral op defensief vlak, tegen Lazio langs beide kanten van het veld – uitstekend rendeerde. Al waren de sterkhouders eigenlijk amper op één hand te tellen, net zoals dat bij Antwerp tegen Tottenham het geval was. Nog veel meer dan de veldbezetting, was de grote constante bij beide teams echter het lef om zélf het initiatief in handen te nemen.
VOORBEELD VAN VANHAEZEBROUCK
Niet louter afwachten en hopen op een puntje dus, maar vol voor de drie punten gaan. Een durf die niet verward mag worden met naïviteit, want Clement en Leko – zowel in zijn Brugse periode als nu bij Antwerp – kregen tevens al lof omwille van hun defensieve organisatie. Een moeilijke balans die Hein Vanhaezebrouck, wellicht de grondlegger voor de hedendaagse toepassing van een driemansdefensie, bij AA Gent destijds perfect onder de knie had. Na de titel plaatsten de Buffalo's zich in een poule met Zenit, Valencia en Olympique Lyon voor de volgende ronde van het kampioenenbal, tegenwoordig een unicum voor een Belgische ploeg. Het jaar nadien stoomde Gent in de tweede ronde van de Europa League voorbij Tottenham, om vervolgens op het Genk van Albert Stuivenberg te stuiten.
Vermits Vanhaezebrouck toen doorgaans eveneens voor een 3-5-2 opteerde, maar daar evenmin heilig bij zweert, mogen we dus gerust stellen dat hij in die memorabele campagnes de blauwdruk neerlegde voor Belgisch succes in Europa. Natuurlijk hangt het dan nog altijd af van de spelers, die er vol hun kop voor moeten leggen en liefst ook kwalitatief boven zichzelf uitstijgen. Zoals de oudjes Ritchie De Laet, Faris Haroun en andermaal matchwinnaar Lior Refaelov, maar tevens Koji Miyoshi, Abdoulaye Seck en eigenlijk iedere Antwerpenaar donderdag demonstreerde. Het is evenwel aan de coach om hen in de beste positie te brengen om te slagen. Een flexibele veldbezetting, solide organisatie en tomeloze inzet is dan een eerste stap. Vertrouwen inpeperen en durven voetballen duidelijk de volgende.
LEVE DE LEFGOZERS
Tenslotte blijken het lefgozers zoals Vanhaezebrouck, Leko en Clement te zijn die de knapste prestaties op het Europese podium weten neer te zetten. Die eerste gaf daarbij dus het goede voorbeeld, wat we na de zeges van Antwerp en Club tegen Tottenham en Zenit – twee teams die HVH in zijn glorieperiode met Gent versloeg – in zijn gekende formatie haast letterlijk mogen nemen. De invulling van de diverse posities is vanzelfsprekend overal anders, maar de lovenswaardige én blijkbaar rendabele ideeën die erachter zitten blijven hetzelfde. Net zoals de lof uit het buitenland overigens. Terwijl de rest van onze clubs aanmoddert in Europa, lijken Leko en Clement zo – samen met een sterkere kern uiteraard – de juiste formule beet te hebben. Duimen nu dat zij het even goed of zelfs beter doen dan de Buffalo's onder Vanhaezebrouck. En zo niet alleen de Belgische eer en coëfficiënt hooghouden, maar hopelijk op hun beurt een inspiratie voor anderen vormen.
