Het is een moeilijke opdracht om in de laatste jaren een betere voetballer te vinden op het Belgische grondgebied dan Hans Vanaken. Na twee Gouden Schoenen op rij zou de Brugse metronoom namelijk de Jupiler Pro League ontstegen zijn. In een goed draaiend Club Brugge voelde hij zich als een vis in het water, maar nu de Blauw-Zwarte machine hapert kan ook Vanaken niet meer zijn hoge niveau terugvinden.
GEEN GOUDEN SCHOEN?
Geen Ballon d'Or aan het eind van het huidige kalenderjaar 2020. France Football, de organisator van de felbegeerde trofee, reikt dit jaar geen prijs uit voor 's werelds beste voetballer. “Wegens geen normale omstandigheden”, zo klonk de uitleg van het vermaarde vakblad. En ook in ons eigen Belgenland is het nog hoogst onzeker of het Gala van de Gouden Schoen er begin 2021 nog wel zal komen. 
Het Laatste Nieuws, de organisator van de trofee voor beste voetballer op de Belgische velden, dubt momenteel nog om de eerstvolgende editie op poten te zetten. Voorlopig werd daarover nog niets definitief beslist, in augustus zou er wel finaal uitsluitsel moeten komen. Maar indien Hans Vanaken zijn derde opeenvolgende Gouden Schoen alsnog wil binnenrijven, dan zal de tweevoudige winnaar wél dringend uit zijn pijp moeten schieten.
MISTER 30%
In de voorbije twee seizoenen was Vanaken dé grote man bij Club Brugge, dé spelbepaler van de recente Brugse successen. Tijdens de jaargang 2018-2019 pakte hij als aanvallende middenvelder uit met veertien doelpunten en evenveel assists. Het jaar nadien werd Vanaken door nieuwe coach Philippe Clement teruggetrokken naar de positie van centrale middenvelder maar hij kon alsnog dertien goals en vier assists voorleggen. In beide seizoenen was Vanaken verantwoordelijk voor minimum 30% van de totale Brugse doelpuntenproductie, en dat is een hoogst indrukwekkend aandeel.
In een vlot draaiend Club Brugge, dat stelselmatig het niveau oversteeg van de Jupiler Pro League, was het heerlijk voetballen voor Vanaken. Assistje hier, doelpuntje daar, twee Gouden Schoenen, … Ja, voor de viervoudige Rode Duivel was het heerlijk toeven op Jan Breydel. Door de weinig geboden tegenstand zou Club al snel te groot worden voor de Belgische competitie. En ook dit seizoen hield Club Brugge zich klaar op opnieuw te knallen.
DE BRUGSE CODE GEKRAAKT
Nadat de bekerfinale tegen Antwerp FC al verloren ging, moest Club Brugge in de Jupiler Pro League ook al twee keer het onderspit delven. Tegen KAS Eupen werden nog de drie punten gepakt, en dat op een overtuigende wijze, maar zowel tegen Sporting Charleroi en Beerschot VA ging de Brugse boot ten onder. Drie punten op negen: Blauw-Zwart staat volledig ontnuchterd terug met met beide voeten op de grond. Zowel de punten als het spelbeeld is een huidige Belgische kampioen onwaardig.
Hetzelfde geldt voor Hans Vanaken, die volgens bepaalde analisten nochtans niets meer bij te leren had in de Jupiler Pro League. Tegen stugge en defensieve tegenstrevers zoals Charleroi en Beerschot kan Vanaken niet op eigen houtje een antwoord bieden, en dat mag men hem allerminst verwijten. Zowat de hele Brugse équipe presteert onvoldoende waardoor er in eerste instantie een oplossing moet geboden worden door coach Philippe Clement. 
De trend is duidelijk: hoe hoger het verworven balbezit van Club Brugge, hoe meer moeilijkheden de huidige Belgische landskampioen ondervindt om het verschil te maken. Tegen Charleroi werd het Brugs balbezit besloten op 57% en tegen Beerschot was dat zelfs 63%. In de enige gewonnen partij van het seizoen tegen Eupen bedroeg het Blauw-Zwarte balbezit 53%. “Dit scenario zullen we dit seizoen nog vaker meemaken”, de woorden van Simon Mignolet waren bijna profetisch na de eerste competitiematch tegen Charleroi.
DE CORONA-GEVOLGEN
De huidige Brugse malaise kent veel exponenten, maar de man die opvallend vaak in de vuurlinie terechtkomt, is Hans Vanaken. Tegen Beerschot werd de tweevoudige Gouden Schoen gekenmerkt door de verkeerde beslissingen te nemen en veelvuldig balverlies te lijden. “Ik ga mijn spelers hier niet individueel beoordelen”, antwoordde Philippe Clement op de vraag wat er aan de hand is met Vanaken. “We zullen dat in de week doen. Binnenskamers.” Van de beste voetballer op de Belgische velden mag er wel wat meer verwacht worden dan wat hij in de voorbije drie competitiematchen etaleerde.
Het is echter niet de wil die ontbreekt bij Vanaken, maar hij mist dit seizoen vooral de nodige efficiëntie. Dat komt grotendeels door de tevens ondermaatse prestaties van zijn ploegmaats, waardoor het erg moeilijk is om in zijn beste spel te raken. Ook het lage tempo bij Club Brugge – meestal door toedoen van de tegenstrevers - spreekt niet meteen in het voordeel van Vanaken, de snelle denker. Hier en daar wordt er ook geopperd dat bepaalde creatieve spelers, waar Vanaken zéker deel van uitmaakt, te lijden hebben door de lege tribunes. Dribbels, listige passes en andere creatieve varianten zouden in corona-tijden namelijk minder vaak te zien zijn.
CLEMENT EN VANAKEN AAN ZET
In het geval van Hans Vanaken blijkt dat deels het geval te zijn. In het voorgaande seizoen poogde de Brugse metronoom gemiddeld bijvoorbeeld twee dribbels per wedstrijd, terwijl die frequentie dit seizoen ligt op vijf stuks. Bovendien nam zijn dribbel-efficiëntie ook toe van 47% naar 52%. Daarbij moet wel gesteld worden dat er na deze inspanning weinig of geen concrete dreiging volgde. De belangrijkste indicator van de terugval van Vanaken is misschien wel zijn passes naar de final third, de gevarenzone voor het doel van de tegenstander. Dat aantal dreigende passes daalde dit seizoen per wedstrijd naar zes stuks, dat zijn twee dergelijke passes minder in vergelijking met de vorige jaargang. Ook de efficiëntie van zijn passes naar de final third nam af van 78% naar 66%: en dat is een zorgwekkende vaststelling.
Bij zijn algemene passing kunnen we dezelfde negatieve conclusie trekken. Met 47 verstuurde passes in de huidige competitie is Vanaken minder bepalend in het Brugse spel in vergelijking met vorig seizoen, toen zijn aantal passes per match nog 59 stuks per wedstrijd bedroegen. En ook op het gebied van zuivere passing nam zijn efficiëntie een grote daling: van 88% naar 82% om exact te zijn. Vanaken is dus duidelijk minder bepalend, dat bewijzen ook zijn huidige statistieken die slechts één assist en nul doelpunten bevatten. We kunnen het zelfs nog ruimer nemen en de huidige totale acties van Vanaken vergelijken met die van vorig seizoen. Dit jaar pleegde hij gemiddeld 89 totale acties per wedstrijd, wat weliswaar per wedstrijd acht handelingen méér zijn dan vorig jaar, maar de efficiëntie van zijn acties kelderde echter van 71,2% naar 63%.
De goede wil is dus zeker nog aanwezig bij Hans Vanaken, maar voorlopig laten zijn efficiëntie en creativiteit het helemaal afweten. De tweevoudige Gouden Schoen kan niet eigenhandig het tij keren bij Club Brugge, daarvoor zal hij vooral moeten rekenen op een toenemende vorm bij zijn ploegmaats. En ook coach Philippe Clement zal voor een kentering moeten zorgen, want na Sporting Charleroi en Beerschot VA zullen nog meerdere tegenstrevers eenzelfde behouden tactiek hanteren tegen Club Brugge, en het is duidelijk dat deze aanpak loont tegen Blauw-Zwart.
